Nowa generacja leków do walki z wirusem HIV

Szacuje się, że ponad 30 milionów osób na świecie jest zakażonych wirusem HIV. Jedynym sposobem na ograniczenie przenoszenia się i replikacji tego wirusa jest profilaktyka oraz stosowanie leków przeciwretrowirusowych. Obecnie istnieje 27 zatwierdzonych leków zaburzających normalne funkcjonowanie enzymów wirusa HIV niezbędnych do ukończenia cyklu replikacji wirusa w zakażonych komórkach.

Jednak właściwa dla wirusów zdolność do mutowania enzymów i unikania ataków ze strony układu odpornościowego skutkuje występowaniem szczepów odpornych na działanie leków. W związku z tym konieczne jest ciągłe opracowywanie nowych leków i przyjmowanie zupełnie nowych trybów postępowania.

W tym kontekście uczestnicy finansowanego przez UE projektu "Generation of a new class of antiretrovirals targeting HIV-cellular cofactors interactions" (HIVINNOV) proponują nową klasę leków przeciwretrowirusowych, ukierunkowanych konkretnie na interakcje pomiędzy wirusem a nosicielem. Podstawą strategii naukowców mają być dwie cząsteczki — kofaktory enzymu o nazwie integraza oraz białka kapsydowego.

Partnerzy projektu znacząco przyczynili się do odkrycia tych kofaktorów oraz wyjaśnienia, jak ważną rolę odgrywają one w cyklu namnażania się wirusa HIV. Stworzono niewielkie cząsteczki hamujące interakcję pomiędzy integrazą a kofaktorem LEDGF, wykazujące wysoką aktywność przeciwretrowirusową. Najpierw zostaną one przebadane in vivo na zhumanizowanym modelu mysim zakażenia wirusem HIV, a ostatecznie w badaniach klinicznych fazy I/IIa. Jak dotąd wyniki są obiecujące i wskazują, że te cząsteczki oddziałują zarówno podczas integracji wirusa w komórkach docelowych, jak i podczas wytwarzania cząstek zakaźnych.

Jeśli chodzi o kofaktor transportynę, członkowie konsorcjum planują opracować jego strukturę i w ramach wysokoprzepustowych badań przesiewowych zidentyfikować związki, które są w stanie blokować jego interakcje z białkiem kapsydowym. Wytypowano kilka obiecujących cząsteczek, które zostaną poddane dalszym badaniom pod kątem ich właściwości antywirusowych.

Nowa generacja leków przeciwwirusowych opracowywana w ramach projektu HIVINNOV to nadzieja na przezwyciężenie aktualnych problemów z lekoopornością, na które napotyka terapia ukierunkowana na zwalczanie wirusa HIV. Równie ważne są osiągnięcia konsorcjum w zakresie udostępniania leków w krajach Afryki Subsaharyjskiej poprzez aktywny udział w badaniach fazy II.