Nowa generacja zamienników wątroby dzięki unijnym badaniom

RE-LIVER, dofinansowany ze środków unijnych projekt z dziedziny medycyny regeneracyjnej, ma uporać się z tym problemem, opracowując nową generację zamienników wątroby. Nacisk położony został na oddolne odtworzenie biomimetycznej i biosztucznej wątroby. Zespół projektowy wykorzystuje do części swoich prac technologię zaprojektowaną pierwotnie do użytkowania w przestrzeni kosmicznej.

Konsorcjum, pracujące pod kierunkiem niemieckiego przedsiębiorstwa Medicyte, specjalizującego się w naukach biologicznych, stanowi aliaż partnerów przemysłowych i akademickich: Uniwersytet w Manchesterze, Zjednoczone Królestwo; Uniwersytet w Pizie, Włochy; GABO:mi, Niemcy oraz Electrospinning Company (TECL), Zjednoczone Królestwo.

W ramach projektu, którego zakończenie zaplanowano na połowę 2015 r., opracowywane są sztucznie hodowane miniwątroby zwane organoidami. Organoidy składają się z komórek pełniących funkcje hepatocytów, które można wykorzystywać do leczenia chorób towarzyszących schorzeniom wątroby, takich jak hemofilia. Można je przeszczepiać do organizmu w celu uzupełnienia lub ewentualnie zastąpienia utraconej aktywności wątroby.

W porównaniu do obecnych terapii, organoidy zapewniają niższe ryzyko immunogenności, a przez to zredukowane zagrożenie reakcją immunologiczną skutkującą odrzuceniem. Dzięki temu wzrosną szanse na skuteczne leczenie chorych cierpiących na poważne choroby metaboliczne wątroby oraz na zmniejszenie ich uzależnienia od leków immunosupresyjnych.

Pierwszą grupą docelową, która ma otrzymać wyhodowane organoidy są chorzy z genetyczną dysfunkcją metaboliczną, taką jak hemofilia typu A. Kwalifikujących się chorych na hemofilię typu A, którzy potencjalnie mogliby zostać biorcami tych funkcjonalnych organoidów jest 15.000. Organoidy można także wykorzystać w leczeniu innych chorób metabolicznych, jak choroba cyklu mocznikowego (UCD).

Dr Joris Braspenning z Medicyte, koordynator konsorcjum, zauważa: "Połączenie uzupełniających się obszarów naszej specjalistycznej wiedzy daje głębszy wgląd w złożony projekt biosztucznej wątroby, służąc także za innowacyjne podejście do opracowania lepszych i szybszych narzędzi diagnostycznych oraz produktów na bazie komórek. Skorzystają na nich ogromnie przyszłe, zaawansowane terapie oraz oczywiście chorzy borykający się ze schorzeniami wątroby".

Część projektu RE-LIVER polega na łączeniu technologii kosmicznej z procesem zwanym elektrospinningiem, w którym ładunek elektryczny służy do wytwarzania włókien setki razy cieńszych od ludzkiego włosa. Włókna są elektronaprzędzane na mikroskopijne rusztowania 3D. Rusztowania składają się z syntetycznych polimerów o jakości medycznej, które naśladują zachowanie komórkowe rzeczywistych tkanek ludzkich.

Partner projektu, Electrospinning Company (TECL), jest przedsiębiorstwem typu spin-off wydzielonym z Science and Technology Facilities Council (STFC) ze Zjednoczonego Królestwa, gdzie opracowana została owa technologia kosmiczna.